Хүн төрөлхтөн өдгөө өнгөрөн одсон 2022 оныхоо амжилт ололт, алдаа дутагдалд дүгнэлт хийж, хуанлын хуудсыг шинээр нээсэн 2023 оны зорилт зорилгыг тодорхойлсон өдөр хоногууд эхэлж байна. Цаг хугацаа болгон өөрийн сургамж, дурсамжийг үлдээдэг бөгөөд Монгол Улсын Засгийн газар болоод монголчуудын хувьд ч 2022 он амаргүй жил болж өнгөрлөө. Дэлхий нийтийг хамарсан ковид 19-ийн халдвар зөвхөн өвчин зовлонгийн гашуун сургамж, үхэл хагацлын хүнд хэцүүг үлдээгээд зогсохгүй тэсч үлдэх, тэсвэрлэж давах ёстой эдийн засгийн хязгаарлагдмал нөхцөл байдлыг бий болгов. Улс орон төдийгүй гэр бүл, хувь хүний тухайд ч тэрхүү хязгаарлагдмал нөхцөл байдлыг хэрхэн даван туулах, хэвийн нөхцөл байдлыг сэргээн сайжруулах арга замыг дор бүрнээ эрэн хайж байна. Тэр дундаа, хоёр хөршөөр хашигдаж, бүслэгдсэн газар зүйн байршилтай Монгол Улсын хувьд эдийн засгаа тэлэхээс илүүтэй тэсч үлдэх гарц гаргалгааг эрэн хайхад 2019-2022 оныг бүхэлд нь зарцуулсан хэмээн дүгнэж болно. Тэсвэрлэхүй бэрх уг нөхцөл байдлын улмаас Сүхбаатарын талбайд олныг хамарсан жагсаал цуглаан хоёронтаа үргэлжилж, өдгөө ч шударга ёсны эрэл хайгуулд гарсан Монголын ард түмэн уриа лоозонгоо хураахыг хараахан яарахгүй байгаа нь илт. Энэ бол эрх чөлөөт Монгол Улсын хувьд ард иргэдийн зүгээс шаардах ёстой, хариуцлага нэхэх учиртай зүй ёсны жагсаал цуглаан. Харин нэг онцлог нь ард иргэдийн үнэнийг эрж хайсан, хариуцлага нэхсэн жагсаал цуглаан бүрт энэ удаад Монгол Улсын Засгийн газар чих зөөлөн хандаж, хамтран ажиллаж, шударга ёсны нэхлийг хамтдаа дуудсан явдал. Төр хийгээд ард түмэн гэсэн хоёр талт хуваагдал арилах нөхцөл бүрдснийг дээрх үйл явдлаас харж болох бөгөөд цаашид ч эрх чөлөө, шударга ёсны тэмцэл нэг агаартай байх нь хэмээн итгэж бас болох.

Ажил хэрэг болоод үр дүнгийн тухайд гэхдээ Монгол Улсын Засгийн газар бүрэн дүүрэн үүрэг хүлээж сайн ажиллаа гэж дүгнэхэд хэцүү. Учир нь, цаг хугацааны нөхцөл байдал, хязгаарлагдмал орон зай, урт удаан хугацааны турш ужигарч дагтаршсан шударга бус байдал нэг жагсаал, хоёр жагсаалаар тэгширч сайжрахгүй нь ойлгомжтой. Харин маш тодорхой, үр дүн нь олон нийтэд ил тод дараах есөн шийдлийн тухайд өөр хэрэг.

1. 2022 онд зорилтот бүлгийн иргэдийн 92 хувийг вакцины бүрэн тунд хамруулсны үр дүнд 45 мянган хүний амь насыг хамгаалж, 2022 оны хоёрдугаар сарын 14-ний  өдөр цар тахлын хязгаарлалтуудыг цуцалж, энгийн амьдралын хэмнэлд шилжсэн дэлхийн анхдагч орнуудын нэг болсон.
2. 2022 онд Оюу Толгой төслийн Монголын талд ногдох 2.3 тэрбум ам.долларыг өрийг тэглэж, Дубайн гэрээг цуцлаж, олон жил хүлээлт үүсгэсэн гүний уурхайн бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлж, эхний тэсэлгээг хийснээр дэлхийд дөрөвт тооцогдох 1300 метрийн гүнд баригдаж буй уурхайг 2023 оны эхний улиралд ашиглалтад оруулах боломжтой болов.
3. 2022 онд “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын Боомтын сэргэлтийн хүрээнд 16 жил гацсан Гашуунсухайтын төмөр замыг бүрэн ашиглалтад оруулж, экспортын шинэ гарц Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн 226.9 километр төмөр замыг найман сарын дотор бүрэн барьж, ашиглалтад оруулсан.
4. 2022 Монгол Улсын хөгжлийн төслүүдийг санхүүжүүлэх үүрэгтэй Хөгжлийн банк улстөрчдийн нөлөөллөөр чанаргүй зээл гаргаж, дампуурах эрслийг таслан зогсоосноор 1 их наяд төгрөгийн чанаргүй зээлийг эргэн төлүүлсэн.
5. 2022 Монгол Улсын Засгийн газар “Чингис бонд”-ын хоёр тэрбум ам.долларын өрийг бүрэн төлж барагдуулж, Самурай бондын өрийг бие даан төлөх боломжийг бүрдүүлснээр Хөгжлийн банкийг дампуурах эрсдлээс гаргав.
6. 2022 онд цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх цогц арга хэмжээ авсны үр дүнд нийслэл Улаанбаатар хотод хүүхдийн цэцэрлэгт сугалаагаар хамрагддаг 20 жил үргэлжилсэн тогтолцоог бүрэн хангасан.
7. 2022 онд Тосонцэнгэл-Улиастай чиглэлийн Загастайн давааны хатуу хучилттай автозамыг ашиглалтад оруулснаар “Мянганы зам” төсөл 21 жилийн дараа амжилттай хэрэгжиж, Монгол Улс бүх аймгаа нийслэл Улаанбаатар хоттой 7000 гаруй километр үргэлжилсэн хатуу хучилттай автозамаар бүрэн холбосон.
8. 2022 оныг Монгол орныг дэлхий дахинд таниулах “Монголд зочлох жил”-ийг зарлаж, эдийн засгаа солонгоруулах аялал жуулчлалын салбарын цогц шинэчлэлийг эхлүүлсэн.
9. 2022 онд нүүрсний нийт экспортын 50 хувийг дангаараа бүрдүүлдэг “Эрдэнэс Тавантолгой” компанид зургаан сарын хугацаатай онцгой дэглэм тогтоож, нүүрсний экспортыг хоёр дахин нэмэгдүүлж, нүүрс дагасан далд эдийн засгийг цэгцэлж, нүүрсний борлуулалтыг тээврийг бүрэн ил тод болгосон.

Эдгээр арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж, дээр дурдсан үр дүнд хүрснээр

ковид-19 цар тахлын оргил үед хасах 4.6 хувь хүртэл агшиж, 1992 оноос хойш анх удаа доод түвшинд хүрээд байсан Монгол Улсын эдийн засаг 2022 оны дөрөвдүгээр улирлын дүнгээр дөрвөн хувьд хүрч өссөн байна. Энэ бол Монгол Улсын Засгийн газрын 2022 оны үйл ажиллагаанд үнэлэлт дүгнэлт өгөхөд зайлшгүй тодруулж харах есөн шийдэл, есөн үр дүн бөгөөд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ энэ оныг буюу 2023 оныг эдийн засгийн өсөлтийн жил болгохоо 2022 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдөр Монголын нийт ард түмэнд хандаж хийсэн мэндчилгээгээрээ дамжуулан амлав.

Г.ЭНХЛЭН